11 november

Met Sint Maarten gingen wij niet langs de deuren met een lampion maar met een suikerbiet. Wij noemden het altijd suikerbiet maar het was vanzelf een voederbiet voor de koeien.

De eerste tijd, begin jaren vijftig, mochten we bij boer Botman op het Spaanschleger gewoon van een hele berg er eentje uitzoeken, later brachten we er een dubbeltje voor mee. De biet werd schoongewassen en vader sneed een stuk van de bovenkant af, holde dat uit en maakte er een kap van. Het andere deel van de biet werd ook uitgehold en daar sneed hij prachtige figuren in uit. Bijvoorbeeld de Drommedaris mét ophaalbrug, de Zuidertoren, etc. In de kap werd een paar gaten gemaakt voor zuurstof toevoer en met een sluiting en scharniertje van ijzerdraad werd de kap aan de biet bevestigd. Kaars onderin en als die mocht uitwaaien kon je hem weer aansteken door de kap even los te maken, deze bleef dan hangen aan het scharniertje en kon zo niet zoekraken in het donker. De biet werd op een ronde stok van ongeveer een meter gespietst en droeg je voor je uit.

Prijs

Er werd in die jaren op 11 november in Enkhuizen een optocht georganiseerd waarbij je met je Sint Maarten creatie langs een jury liep door een hal van de Broodfabriek en een prijs kon winnen. De suikerbiet waarmee ik liep viel in de prijzen. Voordat de optocht startte stond je een tijd te wachten, dan lopen in de optocht, daarna weer een tijd wachten op de prijs, dat een taaipop bleek te zijn. De volgende jaren deden mijn broertje en ik daar niet meer aan mee want met het langs de deuren gaan haalden we veel meer op. Onze suikerbieten werden iedere keer door de mensen bewonderd, want pa maakte elk jaar fraaie creaties.

Droefenis

Ik ben dan wel jarig op Sint Maarten maar liep ’s avond gewoon langs de deuren. Niet dat het jarig zijn veel uitmaakte want kinderverjaardagsfeestjes werden er bij ons thuis niet gevierd. Mijn opoe van vaderskant werd op een verjaardag van mij begraven en met mijn andere opoe  ging ik die dag naar de snoepwinkel van Swidde in de Westerstraat en mocht daar een suikerbeest uitzoeken. De droefenis van die dag is daardoor geheel aan mij voorbij gegaan, want verjaardagscadeautjes waren zeldzaam in die tijd. Boekjes als Vrouwtje Piggelmee, die waren opgespaard met Van Nelle theepunten (vrouwtje Piggelmee woonde in een theepot) en Flip en Flap, avonturen van twee honden, die waren opgespaard met Douwe Egbertskoffiepunten (dat wisten wij vanzelf niet), waren vaak onze cadeautjes. Van opoe kregen we meestal door haar gebreide kousen voor onder onze ribfluwelen plusfourbroek (drollenvanger genoemd) en een gulden. Die gulden mochten we niet zelf houden, daar werd door moeder ‘iets nuttigs’ voor ons van gekocht.

Uren lopen

Later liep ik met Sint Maarten met Corrie, een van de dochters van kapper Jansen uit de Spoorstraat, langs de deuren. Zij wist allemaal klanten te wonen van de kapperszaak en die gaven gul. We liepen daarvoor zelfs helemaal naar kruidenier Van Goor op de hoek van de Molenweg/Hemeltje en namen de Drie Zalmen op de terug weg gelijk mee, waar Dr. Brouwer met zijn huishoudster Trijntje Boendemaker woonden, die ze ook kende. Uren liepen we vroeger, als ik daar aan terugdenk.

Droptoffees

Op school mocht ik in het begin, bij de gratie Gods, de klas met mijn verjaardag trakteren op zuurtjes, maar in latere jaren haalde men daar de neus voor op. In de Brugstraat, toen in het logement van de familie Noordeloos, verkochten ze ook snoep en heb daar 31 droptoffees in een papiertje laten uittellen om de klas mee te trakteren. Men kreeg namelijk weer kapsones in die tijd.

Gummiknuppel

11 november 1960, op de vlucht voor politie met gummiknuppel tijdens St. Maartensrellen, rende je voor je leven, anders was je niet jarig! Ik vluchtte met een mij bekend meisje op goed geluk een donkere hoek in bij een paar huizen op de Dijk en we deden alsof we vrijden. De politieagent Van der Pol scheurde op zijn motor vlak langs ons heen maar geen klap gekregen toen, wel een klapzoen van het meisje, want ik was wél, jarig!